Abstract:
Những năm gần đây hiện tượng xói lở bờ biển ở Việt Nam xảy ra rất nghiêm
trọng, thậm chí đưa đến những tai họa lớn như ở khu vực bờ biển tỉnh Thừa
Thiên – Huế. Về mặt động lực học hiện tượng xói lở bờ biển nghiêm trọng
ấy trước hết là hậu quả tác động đập trực tiếp của sóng lớn trong bão hoặc
gió mùa lên bờ biển có độ dốc đáng kể và có chất lượng cấu tạo bờ khác
nhau, trong đó có loại hình vật liệu và chất lượng kết dính của chúng. Chịu
tác động trực tiếp của lực dội lại khi sóng bão đập vào bờ đầu tiên sẽ xảy ra
hiện tượng nứt bờ thành những mảng lớn và đi liền theo đó là sự sạt lở
nhanh chóng những mảng ấy hoặc quăng xa chúng theo hướng lực tác động
của sóng. Đồng thời trên bãi ngập nước liền với bờ xảy ra tình trạng sóng lôi
cuốn vật liệu lở ra-vào liên tục theo hướng trực giao với bờ tạo nên sự ổn
định tạm thời của bãi trong và sau thời gian bão tố. Tất cả những điều đó
làm cho bờ biển nhanh chóng lùi vào trong đất liền, rồi quá trình xói lở lại
tiếp tục cho đến khi không còn tác động của sóng lớn nữa. Trong bài này tác
giả trình bày một phương pháp luận động lực học của các quá trình nứt đất và sạt lở bờ và từ đó dẫn đến những mô hình giải tích dùng để tính toán định lượng những mảng bờ bị xói lở tạo nên sự biến động bờ và tính chất
của chúng. Các mô hình như vậy có thể ứng dụng trong công tác tính toán kỹ
thuật phòng chống xói lở và bảo vệ bờ cũng như trong nghiên cứu cơ bản
những vấn đề có liên quan.
