Biến động cửa hệ đầm phá Tam giang – Cầu hai và hiện tượng ngập lụt ven bờ [Inlet change in Tam Giang - Cau Hai lagoon and coastal flood]

Abstract

Tam Giang - Cầu Hai có quan hệ chặt chẽ với đời sống của gần một triệu dân tỉnh Thừa Thiên - Huế. Hệ thường được thông nối với biển qua hai cửa. Tuy nhiên, trong quá trình tiến hóa tự nhiên, hệ đầm phá còn trải qua các tình thế chỉ có một cửa hoặc có nhiều cửa và các tình thế này được xem như là các tai biến ven bờ. Nằm ở vùng lượng mưa trung bình năm 3000 mm, cao nhất Việt Nam, việc đóng cửa đầm phá đã góp phần đáng kể vào hình thành các trận lũ lớn ven bờ. Trong 50 năm qua, 6 trong số 7 trận lũ lớn nhất trùng vào các thời kỳ lấp cửa Tư Hiện. Lũ ngập đã gây ra những hậu quả nặng nề làm thiệt hại người và gia súc, nuôi trồng thuỷ sản nước lợ, mùa màng, phá huỷ cơ sở hạ tầng và gây ô nhiễm. Lũ ngập còn gây ngọt hoá vực nước đầm phá, làm suy thoái hệ sinh thái, suy giảm đa dạng sinh học. Việc quản lý biến động cửa cần được xem như là một vấn đề ưu tiên đối với quản lý đàm phá. Tài liệu viễn thám cần có một vai trò quan trọng đối với giám sát, phát hiện biến động cửa nhằm mục đích dự báo ngập lụt ven khu vực ven bờ đầm phá.