Abstract:
Vùng biển của khu bảo tồn biển Hòn Mun thuộc vịnh Nha Trang tỉnh Khánh
Hòa là nơi thuận lợi cho sự đa dạng về hệ sinh thái biển với sự có mặt của
rạn san hô, thảm cỏ biển, rừng ngập mặn và vùng đáy mềm hoặc vách đá.
Phân bố và qui mô của các hệ phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, ảnh hưởng
của đất liền, đặc điểm địa hình của 9 hòn đảo. Các thảm cỏ biển với ít nhất
7 loài được ghi nhận và độ phủ từ 10 – 75% phát triển ở những vùng được
che chắn có nền đáy là bùn cát ở phía tây và bắc của Hòn Miếu và Hòn Tre.
Các dải rừng ngập mặn (<1ha) chỉ phân bố ở vùng triều của các vịnh kín ở
bắc và nam Hòn Tre. Các quần xã rạn san hô phân bố ở hầu hết các vùng
ven đảo với cấu trúc rạn không điển hình chiếm ưu thế. Tính trung bình độ
phủ của san hô cứng vào khoảng 13% (giao động từ <1-75%), của san hô chết
khoảng 8% (<1-50%) và của san hô mềm khoảng 5% (<1-50%). Độ phủ trung
bình cao nhất của san hô cứng (>20%) thuộc về các khu vực Hòn Mun, Hòn
Cau và Hòn Vung, những nơi đã được lựa chọn làm vùng lõi trong phân vùng
tạm thời khu bảo tồn biển. San hô mềm phong phú nhất ở Hòn Cau, Hòn
Vung và Hòn Tầm. San hô chết nhiều nhất (trung bình 10% và có nơi lên
100%) ở phía nam và bắc Hòn Tre, nam Hòn Vung. Nguyên nhân gây chết có
thể là do sao biển gai và đánh cá hủy diệt như dùng chất nổ hoặc Cyanua).
Những tác động khác cần tính đến bao gồm thả neo bừa bãi, du lịch bất cẩn,
xói mòn sinh học do cầu gai, bệnh san hô, lắng đọng trầm tích, nhiễm bẩn
hữu cơ và các chất khác do chất thải từ sông Cái, dầu và chất giằn tàu của
tàu thuyền, tẩy trắng san hô do tăng cao nhiệt độ nước biển. Khai thác quá
mức là đe dọa lớn nhất do tác động trực tiếp của đánh bắt hủy diệt và gián
tiếp do làm mất cân bằng sinh thái. Việc chỉ một số ít điểm còn lại các loài
cá kinh tế là dấu hiệu của sự khai thác quá mức (hơp pháp và phi pháp). Mật
độ cá còn tương đối ở Hòn Mun, Hòn Cau và Hòn Vung - những nơi được lựa
chọn là vùng lõi và ở đông Hòn Tre – nơi có tỷ lệ san hô sống / san hô chết
tốt nhất (>6 : 1). Vùng lân cận thuộc đông bắc Hòn Tre có phân bố của thảm
cỏ biển và rừng ngập mặn chưa được khoanh vào vùng lõi tạm thời hiện nay
của khu bảo tồn. Trên cơ sở những kết quả này, hoạt động bảo tồn cần xác
định rõ hơn các khu vực ưu tiên trong chiến lược lâu dài nhằm phục hồi
nguồn bổ sung cho các quần thể thủy sinh vật và các loài kinh tế cũng như
duy trì tính bền vững sinh thái của vùng biển thuộc khu bảo tồn.
