Môi trường Biển Đông và nhu cầu giải pháp xanh [The environment of East Sea and demand for blue solution]

Abstract

Biển Đông, bao gồm biển Việt Nam đang chứng kiến những thay đổi quan trọng dưới tác động của cả tự nhiên và con người. Đó là các tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) và biến đổi đại dương (BĐĐD) với các biểu hiện “cực đoan” như gia tăng bão biển, lũ lụt vùng ven biển, nước biển dâng, axit hóa nước biển, ô nhiễm và các sự cố môi trường,… xảy ra dày hơn, khốc liệt hơn và bất quy luật. Đặc biệt là sự xuống cấp nghiêm trọng của môi trường và đa dạng sinh học (ĐDSH) biển, gia tăng các sự cố môi trường, trong đó có các vụ tràn dầu,… do tác động của con người. Nhất là sự phá hủy quy mô lớn các rạn san hô, thảm cỏ biển ở các cụm đảo ngoài khơi Biển Đông đã và đang xảy ra với tốc độ đáng lo ngại. Các hoạt động khai thác hải sản mang tính hủy diệt của con người trong Biển Đông đã gây ra suy thoái hệ sinh thái (HST) và nguy cơ tuyệt chủng của một số loài, như: rùa biển, một vài loài cá mập và các giống cá khác, đặc biệt là loài trai tai tượng. Hệ lụy là nguồn vốn tự nhiên biển giảm, dẫn tới các “nhiễu loạn sinh thái” kéo dài; trữ lượng hải sản vùng biển Trường Sa (của Việt Nam) và phía tây Biển Đông giảm khoảng 16% so với trước năm 2010. Vì thế, việc cải thiện chất lượng môi trường biển, bao gồm bảo tồn ĐDSH và các HST biển chính là bảo toàn vốn thiên nhiên biển (marine natural asset), góp phần thực hiện chiến lược và kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh của Việt Nam. Đây là con đường Việt Nam đã chọn để vừa tăng trưởng kinh tế biển, vừa thích ứng với BĐKH, lại vừa bảo vệ được môi trường cả trong ngắn hạn và dài hạn, hướng tới phát triển bền vững (PTBV).